Er is een kentering gaande: onnodig energieverbruik is niet meer aan de orde van de dag, bedrijven en burgers zijn zich ervan bewust dat ze los van het Gronings gas moeten gaan, dat reductie van CO2 moet, tenzij we onze kinderen en kleinkinderen standaard willen uitrusten met zwemvliezen. Met die wetenschap komt ook de technische innovatie in een versnelling. Toch laait ook de discussie op: wat zijn de alternatieven, wie kan het uitvoeren en vooral, waar komt het geld vandaan?
Industrie, milieuorganisaties, overheden: drie maanden lang zaten ze met elkaar aan de tafel om te onderhandelen over het Klimaatakkoord. Drie maanden lang werden ideeën uitgewisseld, kansen en angsten besproken. De wil om er iets van te maken was er. Toch lukte het niet om alle partijen nu al op één lijn te krijgen. Er werden half juli 2018 weliswaar voorstellen gepresenteerd, maar die moeten nog op haalbaarheid onderzocht worden.
Eind vorig jaar werd al een fikse doelstelling geplaatst op de Energieagenda: in 2050 moet de Nederlandse economie vrijwel CO2-neutraal zijn. Dat betekent dat voor die datum ook alle Nederlandse huishoudens losgekoppeld moeten worden van het aardgas. Om dit proces te versnellen, stelde de bouwsector voor het klimaatakkoord voor dat gas zwaarder belast wordt en stroom goedkoper wordt gemaakt. Helaas kwam dit voor de politiek nog te vroeg, het voorstel werd afgezwakt.
Het is ook de vraag of de doelstelling alle huishoudens in 2050 gasvrij te maken, realistisch is. Jaarlijks zouden er 200.000 woningen per jaar ‘van het gas af’ moeten. Dat zijn er bijna 550 per dag, als er tenminste ook in de weekenden, vakanties en tijdens feestdagen doorgewerkt wordt. Ik geloof dat de teller nu zo’n beetje op 15 huizen per dag staat, dus er moet meer dan een tandje bijgezet worden. De bouwsector trok al vaak aan de bel, omdat ze eenvoudigweg de mensen niet hebben om het werk gedaan te krijgen. De klimaattafel ‘bebouwing’ gaf daarom nu prioriteit aan isolatie van bestaande woningen. Door een wijkgerichte aanpak is schaalvergroting mogelijk en zal de prijs per eenheid dalen.
Het was een taaie klus om stroomproducenten, industrie en milieubewegingen op één lijn te krijgen. Stroomproducenten zien brood in duurzame stroomproductie, vooral door windparken op zee en land te plaatsen. En dat stuit vooralsnog op weerstand bij milieubeweging en burger. Ook industrie en milieubeweging kunnen het maar niet eens worden over de ondergrondse opslag van CO2.
Het lijkt wellicht alsof ik zit te somberen. Toch ben ik zeker hoopvol. Bij de onderhandelingen stond de doelstelling, een reductie van CO2-uitstoot van bijna 50%, niet ter discussie, maar ook in de praktijk zie ik welwillendheid. Er wordt aan alle kanten ingezet op techniek, innovatie en schaalvergroting. Door deze impulsen komen alternatieven steeds dichterbij, investeren steeds interessanter. Zo biedt het gebruik van waterstof mogelijkheden in de toekomst, niet alleen voor de mobiliteitssector, maar ook om huizen te verwarmen en zelfs op te koken.
Bedrijven nemen energiebesparing steeds serieuzer. Zien dat soms met relatief eenvoudige maatregelen en beperkte investeringen prachtige resultaten behaald kunnen worden. Bij klanten zie ik op daken steeds vaker zonnepanelen verschijnen. Bij nieuwbouw is aansluiting op gas geen automatisme meer, maar wordt er serieus gekeken naar alternatieven. In de industrie worden steeds meer duurzame verbindingen gelegd, waarbij restwarmte of CO2 nuttig wordt gebruikt, in het eigen bedrijf of bij de buren. Wat dat betreft neemt het bedrijfsleven vaak een fikse voorsprong op de politiek. De ontwikkelingen staan nooit stil: wat vandaag nog onmogelijk is, is morgen bewezen technologie. Voorwaarts mars!
Henk Krols is partner en adviseur bij BMD Advies Zuid-Nederland, het adviesbureau op het brede vlak van maatschappelijk verantwoord ondernemen, veiligheid, milieu, arbo, kwaliteit en energie.
