Professioneel besturen van een proces | Martin van den Hout

energie

Het optimum is vaak een compromis…

Als je een proces goed wilt sturen, heb je inzicht nodig. Een dashboard kan daarbij heel nuttig zijn. Allerlei cijfers die vertellen hoe de verschillende parameters van je proces ervoor staan. Als op het dashboard de wijzertjes het rood in gaan, moet je ingrijpen. Het liefst wil je dat vroeg genoeg weten. Je wilt voorkomen dat je te hard moet ingrijpen, waardoor je het proces ontregelt en nog veel meer schade aanricht. Op korte termijn lijk je dan de zaak te redden; op lange termijn leid je grote verliezen.

Het besturen van een proces vereist dat je op basis van de huidige waardes voorspelt wat hun waarde in de toekomst zal zijn. Soms is dat lastig, omdat je nog niet weet hoe alle parameters elkaar beïnvloeden. Bij een nieuw proces is het meestal echter wel mogelijk om na een paar metingen tijdens trial runs al vast te stellen of een bepaalde ontwikkeling bijvoorbeeld lineair of exponentieel verloopt. Je weet dan wanneer je moet ingrijpen. Als je dat niet doet, loopt de zaak uit de hand en kunnen er gevaarlijke situaties ontstaan. Je kop in het zand steken en hopen dat het goed komt, werkt in ieder geval niet. Je moet altijd de getallen laten spreken en mensen achter de knoppen zetten die weten wat exponentiële groei betekent.

Wat het allerbelangrijkste is, is dat je van tevoren bepaalt welke uitkomst je wilt hebben. Wil je zoveel mogelijk product maken tijdens de huidige shift of is het belangrijker dat je aan het eind van de maand zoveel mogelijk hebt geproduceerd? In het ene geval stuur je misschien op één parameter, maar loop je het risico dat je daarmee de rest van het systeem overbelast. In het andere geval doe je nu wat kalmer aan en plan je wat tijd voor onderhoud in of accepteer je nu wat verliezen, maar draait het systeem als geheel beter. Het draaien aan de knoppen van een proces heeft altijd veel meer gevolgen dan je op het eerste oog zou zeggen. Het heeft niet alleen gevolgen voor dit ene product. Hoe zit het met andere producten die van dezelfde installaties gebruik maken? Wat doet de grote druk die je legt op de batch van vandaag met de motivatie van je personeel, zeker als je morgen weer roept dat andere zaken belangrijk zijn? Hoe hebben je acties van vandaag op den duur invloed op de kwaliteit? Gaan klanten hier iets van merken?

Meestal is het niet mogelijk een proces perfect te besturen, omdat de ene parameter nou eenmaal de andere beïnvloedt. Door de temperatuur van een droger te verhogen, kan je de droogsnelheid verhogen. Dat kan echter weer invloed hebben op de kwaliteit of de conditie van een brander, waardoor een bedrijf gedwongen is te bepalen wat het belangrijk vindt en welke parameters daarbij horen. Het optimum is vaak een compromis. Om tot dit optimum te komen moet je alle gevolgen van je keuzes tegen elkaar afwegen en van tevoren heel duidelijk beslissen wat je belangrijk vindt. Je moet al deze parameters tegelijk in de gaten houden. Als je koste wat het kost wilt voorkomen, dat één machine overbelast raakt of dat je vandaag verliezen hebt, zijn de verliezen op den duur meestal vele malen groter.