Door de extreem hoge gasprijzen verliest de Nederlandse chemische industrie het van de concurrentie in Azië en de VS. Op Chemelot staat inmiddels 30% van de installaties stil omdat wel produceren duurder is dan niet produceren.
Gas is op dit moment ongeveer tien keer zo duur als anderhalf jaar geleden. En ook stroom is vele malen duurder geworden. Bedrijven die een relatief groot deel van hun kosten in stroom en gas hebben zitten, kunnen het inmiddels niet meer bijbenen. Waar de productieverminderingen en productiestops begonnen bij metaalbedrijven zoals Aldel en Nyrstar, volgden enige tijd geleden ook kunstmestproducent Yara. Maar inmiddels staat op Chemelot 30% van de installaties stil, vertelt Loek Radix in een interview met het FD.
Verschepen
Ondanks de relatief hoge transportkosten is het voor chemische bedrijven in het buitenland nog altijd interessant om hun producten naar Europa te verschepen. En dat is dus ook precies wat er op dit moment gebeurt. Bedrijven die rechtstreeks aan de gebruiker leveren, kunnen hun hoge kostprijs vaak doorberekenen naar de klant. Voor de chemie geldt dat vaak niet. Die werken op basis van langdurige contracten.
Chemie begint te kraken
Van de totale hoeveelheid ammoniak die in Nederland wordt gebruikt als grondstof voor kunstmest, plastic en andere producten, komt inmiddels het overgrote deel van overzeese gebieden. Volgens een VNCI woordvoerder die wordt geïnterviewd in hetzelfde FD artikel, ‘begint de rest van de chemie nu ook te kraken’. Tot voor kort kreeg de organisatie slechts incidentele meldingen over productievermindering en productiestops, maar dat aantal neemt de laatste twee maanden fors toe.
Ook in andere Nederlandse industriële regio’s wordt de productie afgeschaald. Zo zegt Deltalinqs voorzitter Victor van der Chijs dat ‘meerdere bedrijven zijn begonnen met terugschakelen’ in zijn regio.
Tegemoetkoming Energie Kosten (TEK)
De productiestops worden vaak aangegrepen om met (vervroegd) groot onderhoud te starten. De grote vraag is echter wanneer de condities het weer toelaten om te beginnen met produceren. De Nederlandse consument weet inmiddels waar hij of zij aan toe is: er is een prijsplafond ingesteld voor stroom en gas. Energieleveranciers die hun tarieven te snel wilden verhogen, werden teruggefloten door de ACM. Voor het MKB bedrijfsleven (ook de grootverbruikers) geldt dat de overheid met spoed werkt aan de invoering van de TEK, de Tegemoetkoming Energie Kosten. Uit de TEK zouden bedrijven kunnen worden gecompenseerd voor de hoge kosten in 2022 en 2023. De wet kan pas over enkele maanden worden ingevoerd, omdat de EU er toestemming voor moet geven. Voor noodlijdende bedrijven wordt gewerkt aan een additioneel noodplan. Voor de zware industrie is er nog geen beslissing genomen.
