WATER
Frank Senteur
NIEUWE FISCALE WETGEVING LOZING AFVALWATER
Onlangs organiseerde Endress+Hauser een drukbezocht seminar over de op handen zijnde verandering in de fiscale wetgeving rond het lozen van afvalwater op rioolwaterzuiveringsinstallaties en oppervlaktewater. In dit artikel meer hierover en aandacht voor systemen en technieken waarmee totaal organische koolstof (TOC) nauwkeurig kan worden bepaald.
Namens de Unie van Waterschappen die met het voorstel voor de wetswijziging was gekomen kwam Fabian Polak, beleidsadviseur Fiscale zaken bij de Unie van Waterschappen, op het seminar uitleggen wat de reden is van de wijziging en wanneer deze definitief ingaat. Naast experts van Endress+Hauser die ingingen op diverse meet- en analysetechnieken, presenteerde Arjan Veldhuizen van Eurofins Environment de resultaten van een ringonderzoek. Bij dit onderzoek werd nagegaan hoe de verhouding is tussen chemisch zuurstofverbruik (CZV) en totaal organische koolstof (TOC) bij afvalwater.
Veranderende eisen
“De komende jaren vindt een belangrijke wijziging plaats in de eisen die worden gesteld aan bedrijven die proceswater lozen en de manier waarop lozingsheffingen worden berekend”, zei dagvoorzitter Anita van Rooijen, Product Manager Liquid and Gas Analysis bij Endress+Hauser. “Deze berekeningen worden momenteel namelijk nog bepaald op basis van de parameter CZV. Het voorstel is echter om deze te vervangen door de parameter TOC. In plaats van Kjeldahl-stikstof (Kj-N) wordt straks namelijk totaal gebonden stikstof (TNb) gebruikt, waarbij nitriet en nitraat (TON) in mindering mogen worden gebracht.”
Schadelijke stiffen
Polak legde in een duo-presentatie met Jack Jonk van ‘Advies Water’ uit wat de belangrijkste achterliggende reden van de wijziging is. “De voornaamste reden om over te gaan naar TOC is dat bij de CZV-bepaling, die nog uit de jaren zeventig stamt, schadelijke stoffen worden gebruikt, waaronder chroom-6, kwik en zilver. Het betreffende laboratoriumonderzoek valt op dit moment dan ook onder de uitzonderingspositie in de Europese REACH-verordening. Daarnaast is de norm NEN 6633:2006 voor de CZV-bepaling op 20 oktober 2020 ingetrokken. In de zogenaamde BREF-documenten van de Europese Unie is er een overgang van CZV naar TOC aan de orde en de verwachting is dat ook in de richtlijn stedelijk afvalwater CZV vervangen zal gaan worden door TOC. Momenteel buigt de Tweede Kamer zich over de wijziging van de Waterwet en de Waterschapswet waarbij de zuiverings- en verontreinigingsheffing bepaald gaan worden aan de hand van onder andere TOC en TNb. Rijkswaterstaat wil hierbij aansluiten door ook in de vergunningen over te stappen naar TOC en TNb. We verwachten dat de wetswijziging op 1 januari 2026 in werking zal treden.”
Ringonderzoek
Uiteraard kan een overheid om begrijpelijke redenen besluiten om een wet te wijzigen en de vereiste meetmethoden te veranderen, maar dat moet dan wel duidelijk zijn en ook in de praktijk haalbaar. Arjan Veldhuizen, Technical Manager bij Eurofins Environment en lid van de ‘Begeleidingscommissie evaluerend ringonderzoek’, benadrukte tijdens het seminar dat het voor alle betrokken partijen van groot belang is dat de grondslag voor de zuiverings- en verontreinigingsheffing op een voorspelbare en betrouwbare wijze tot stand komt. “Alleen dan zal er immers voldoende draagvlak voor een heffing zijn. Essentieel daarbij is wel dat alle parameters uniform en gestandaardiseerd worden bepaald en dat de gemeten concentraties in het afvalwater in verschillende laboratoria vergelijkbare waarden opleveren. Om dat te onderzoeken is een zogeheten ringonderzoek uitgevoerd voor de parameters TOC, TNb en TON bij commerciële laboratoria, waterschaps- en WVL-laboratoria.”
TOC, TNb en TON
De bepaling van TOC en totaal gebonden stikstof (TNb) vindt plaats volgens NEN EN ISO 20236. De monsters worden aangezuurd om vluchtige componenten te verwijderen, hierna wordt het monster katalytisch verbrand bij hoge temperatuur en vervolgens doorgeleid naar een detector. TON is ‘totaal geoxideerde stikstof’, die wordt bepaald als nitriet en nitraat volgens NEN ISO 15923-1 of NEN EN ISO 13395. “Bij het ringonderzoek waren 12 laboratoria betrokken”, aldus Veldhuizen. “Elk lab ontving 5 monsters waarbij alle relevante metingen en analyses moesten worden uitgevoerd. Doel van het ringonderzoek was te onderzoeken of de analyse bij laboratoria leidt tot gelijkwaardige uitkomsten van TOC, TNb en TON (reproduceerbaarheid). Indien er sprake was van afwijkingen in de metingen, is bepaald of deze aanvaardbaar waren (betrouwbaarheid). Verder is ook gekeken naar de vergelijking tussen CZV en TOC. Bij de voorgestelde aanpassing van de formule voor de berekening van de vervuilingswaarde is uitgegaan van een CZV/TOC-verhouding in huishoudelijk afvalwater van 3. De gemeten CZV/TOC-verhouding in het monster stedelijk afvalwater van 3,1 kwam goed overeen met het eerder gekozen uitgangspunt. De gemeten CZV/TOC-verhoudingen in de onderzochte monsters bedrijfsafvalwater lagen in de nieuwe regeling gehanteerde bandbreedte van 2,5–3,5. Uit het onderzoek bleek onder andere dat de precisie van de onderzochte TOC- en TNb-analyses vergelijkbaar is met de precisie van de CZV- en N-Kj-analyses. Ook de precisie van de toegepaste TON-analyse is aangetoond. De aanwezigheid van zwevende stof heeft niet geleid tot grotere onnauwkeurigheden in de analyses van TOC en TNb. De gekozen voorbehandeling is derhalve afdoende gebleken.”
Instrumentatie
Namens Endress+Hauser vertelden verschillende product-, applicatie- en service experts over de laatste ontwikkelingen op het gebied van instrumentatie. Voor het thema van dit seminar heeft Endress+Hauser een breed scala aan sensoren en analysers in haar programma, waaronder TOC-, CZVen SAC-analysers die bijvoorbeeld worden gebruikt om de organische belasting van (afval-)water te meten. Deze instrumenten meten het Totaal Organisch Koolstof, Chemisch Zuurstof Verbruik en Spectrale Absorptie Coëfficiënt. Met instrumentatie voor effluent-metingen kunnen vervuilende stoffen voor de VE (Vervuilings Eenheden) worden gemonitord om aan de overheidseisen te voldoen. Influent-metingen worden gebruikt voor procesverbeteringen, terwijl door de continue-meting ook piekbelastingen beter in beeld komen. Om de snelheid en betrouwbaarheid van de metingen te kunnen garanderen gingen specialisten van Endress+Hauser onder meer in op het risico en de invloed van vervuiling, het verschil tussen kalibreren en valideren, de toepassing van bepaalde sensortypen, de toepassingsmogelijkheden van analysers en on- en offline monitoring met de Memosens-sensoren.
Nieuwe technologie
Eén van de belangrijkste ontwikkelingen bij Endress+Hauser is de zogeheten ‘Heartbeat Technology’, die instrumenten slimmer en betrouwbaarder maakt. Serge Flohr, Product Manager Flow Portfolio zei hierover: “Als een instrument nieuw is werkt het uiteraard optimaal qua meetnauwkeurigheid, snelheid en betrouwbaarheid, maar na verloop van tijd kan er sprake zijn van vervuiling (aangroei), slijtage en/of corrosie. Met behulp van deze nieuwe technologie kan dit worden gemeten en bewaakt. Tevens kan met deze techniek de algehele werking van het instrument in de gaten worden gehouden (Heartbeat Diagnostics). Middels tijdige, duidelijke en gestandaardiseerde diagnostische berichten volgens NAMUR NE 107 informeert ‘Heartbeat Diagnostics’ de gebruiker over de conditie van het instrument en geeft daarbij ook aanbevelingen voor corrigerende maatregelen.”
Kalibratie en verificatie
Alexander de Jong, Productmanager services bij Endress+Hauser legde uit wat het verschil is tussen natte en droge kalibraties, wat een verificatie is en hoe de Heartbeat Technology de gebruiker ook daarbij ondersteunt. “Het kalibreren van een instrument betekent dat de werking wordt vergeleken met een herleidbare referentiemeter cq. een genormeerde standaard. Voor in-situ en traceerbare verificatie van meetinstrumenten conform ISO 9001 kan dit met ‘één druk op de knop’ via de Heartbeat Technology, zonder het proces te hoeven onderbreken en zonder het apparaat te verwijderen (Heartbeat Verification). Dat noemen we ook wel een ‘droge kalibratie’’, aldus de Jong.
Analytik Jena
Een belangrijke rol bij het analyseren van procesen afvalwater, en zeker in het kader van de overstap naar TOC-metingen, spelen de analysers van Analytik Jena. Wouter van Dijk, Sales engineer Analytik Jena bij Endress+Hauser liet zien dat het analyserprogramma verschillende werkterreinen afdekt, waaronder ook een TOC- en TN-analyser. Van Dijk: “De analysers van Analytik Jena zijn te vinden binnen de chemische industrie en de ‘life sciences’-industrie en zijn bij uitstek geschikt voor snelle en nauwkeurige metingen van afvalwater. Automatische bemonstering is mogelijk met twee naalden wat een uiterst snel proces oplevert terwijl we ook voor het automatiseren van de monster aan- en afvoer op maat gesneden oplossingen hebben.”
